تعریف کسب و کار چیست؟ آشنایی با انواع مدل های کسب و کار

کسب و کار چیست

راه‌اندازی یک کسب و کار نه تنها به شما امکان می‌دهد تا به عنوان یک فرد خلاق و کارآفرین، به ارزش های خودتان پی ببرید، بلکه به توسعه اقتصادی و اجتماعی جامعه نیز کمک می‌کند. اما به راستی تعریف کسب و کار چیست و چطور باید برای راه اندازی یک کسب و کار اقدام کنیم؟ آیا با بیزینس پلن یا انواع مدل های کسب وکار آشنایی دارید؟

راه‌اندازی کسب و کارها اهمیت بسیاری در زندگی افراد دارد. برخلاف کارمندی که تحت تاثیر ساعت کاری ثابت، درآمد محدود و وابسته بودن به افراد دیگر قرار می‌گیرد، راه‌اندازی کسب و کار به شما این امکان را می‌دهد که خودتان برنامه‌ریزی کنید، خلاقیت تان را به کار بگیرید و به عنوان صاحب کسب و کار به بهترین خود تبدیل شده و به هدف‌های مالی خود دست پیدا کنید. درواقع با رشد و توسعه کسب و کارتان، می‌توانید درآمد خود را افزایش داده و به ثروت برسید.

اگر شما هم دارای ایده‌های نوآورانه و خلاقانه هستید و میخواهید گامی مهم در راستای دستیابی به آرزوها و اهدافتان بردارید، در این مقاله با ما همراه باشید تا بدانید مفهوم کسب و کار چیست و با اهداف و انواع مدل های یک بیزینس پلن آشنا شوید.

کسب و کار چیست؟

در واقعیت کسب و کار تعریف دقیقی ندارد چرا که ساخته ذهن بشر است و هر شخصی بر اساس تفکر و منطق خود، ممکن است تعاریف مختلفی برای آن به کار برد. اما شاید بهتر باشد ما هم از همان تعریفی که اکثریت مردم درباره کسب وکار قبول دارند و در منابع معتبر هم گفته شده استفاده کنیم. دیکشنری کسب‌وکار لانگمن (Longman Business English Dictionary)، این تعریف را بیان می‌کند:

کسب و کار (Business)، فعالیتی برای امرار معاش یا کسب درآمد از تولید، یا خرید و فروش محصولات (مانند کالاها و خدمات) است.

به زبان ساده تر: کسب و کار، عبارت است از فرایندی که افراد با قدرت خلاقیت و کارآفرینی خود، فرصت‌های تجاری را از طریق راه اندازی شرکت‌های مختلف خلق می‌کنند که علاوه بر ایجاد اشتغال، می توانند خدمات و محصولات متنوعی را به جامعه هدف خود (مشتریان) ارائه دهند.

کسب و کارها نقش بسیار مهمی در توسعه اقتصادی جوامع و کشورها دارند. با ایجاد اشتغال، کسب و کارها به رونق اقتصادی کمک می‌کنند و زمینه ساز توسعه اجتماعی و اقتصادی جامعه هستند. همچنین، از طریق ارائه محصولات و خدمات متنوع، کسب و کارها در بالندگی فرهنگی و استفاده از نقش فناوری در میان مردم نیز سهم بزرگی دارند.

تعریف کسب و کار در کارآفرینی

کسب و کار در حوزه کارآفرینی به فعالیت‌هایی اطلاق می‌شود که به منظور ایجاد و توسعه یک واحد تجاری با هدف ارائه محصولات و خدمات در بازار صورت می‌گیرد. کارآفرینان در فرایند کسب و کار، با شناسایی فرصت‌های بازار، تحلیل رقابت، بررسی نیازها و مشکلات مشتریان، طراحی مدل کسب و کار و برنامه‌ریزی استراتژیک، تلاش می‌کنند تا یک شرکت پایدار و موفق راه‌اندازی کنند. در واقع کارآفرینان به دنبال ارزش‌آفرینی هستند، ایجاد ارزش برای خود، مشتریان، جامعه و سایر ذینفعان.

هدف از کسب و کار چیست؟

اهداف و اولویت‌های هر کسب و کار ممکن است بسته به نوع فعالیت، صنعت، بازار و متغیرهای دیگر متفاوت باشد، اما به طور کلی کسب و کارها تلاش می‌کنند تا با تولید و عرضه محصولات و خدمات، نیازها و خواسته‌های مشتریان خود را برآورده کرده و در عوض به درآمد و سود مناسب برسند.

هدف از کسب و کار چیست

با توجه به توضیحات گفته شده، هدف از کسب و کار می تواند شامل موارد زیر باشد:

  • سودآوری : یکی از اهداف اساسی کسب و کارها، به دست آوردن سود و بازدهی مالی است. سود حاصل از فروش محصولات و خدمات، میزان بازگشت سرمایه را تعیین می‌کند و برای رشد و توسعه کسب و کار لازم و ضروری است.

  • رشد و گسترش : هدف بسیاری از کسب و کارها، رشد و گسترش آنها در طول زمان است. این فرایند شامل افزایش حجم فروش، توسعه بازارهای جدید، ایجاد شعب و واحدهای جدید و استفاده از فناوری و محصولات پیشرفته است.

  • اشتغالزایی : یکی از اهداف مهم کسب و کارها، ایجاد اشتغال و فراهم نمودن فرصت‌های شغلی برای جامعه است. با استفاده از منابع انسانی، کسب و کارها امکان استفاده از نیروی کار را خواهند داشت و به کاهش بیکاری و بهبود شرایط اقتصادی جامعه کمک می‌کنند.

  • ارائه محصولات و خدمات مفید : هدف دیگر کسب و کارها، ارائه محصولات و خدماتی است که نیازها و خواسته‌های مشتریان را برآورده کنند. با ارائه محصولات و خدمات با کیفیت و قابلیت رقابت، کسب و کارها اعتماد مشتریان را جلب کرده و روابط بلندمدت و پایدار با آنها برقرار می‌کنند.

  • ایجاد ارزش برای جامعه : کسب و کارها مسئولیت اجتماعی دارند و تلاش می‌کنند تا ارزش‌های اجتماعی را تقویت کنند. به عنوان مثال، از طریق حمایت از کسب و کارهای آسیب دیده، مشارکت در پروژه‌های اجتماعی و خیریه، محافظت از محیط زیست و… ، کسب و کارها می‌توانند به بهبود وضعیت اجتماعی و اقتصادی جامعه کمک کنند.

آشنایی با انواع کسب و کار

کسب و کارها می‌توانند در صنایع و بخش‌های مختلفی فعالیت کنند. در ادامه، شما را انواع کسب و کار آشنا خواهیم کرد :

کسب و کار خدماتی

این نوع کسب و کار شامل ارائه خدمات به مشتریان است. مثال‌هایی از کسب و کارهای خدماتی شامل مشاوره، حسابداری، وکالت، خدمات IT، طراحی و چاپ گرافیکی، خدمات رستوران و هتل می‌باشند.

کسب و کار تولیدی

در این نوع کسب و کارها، محصولات فیزیکی تولید می‌شوند. مثال‌هایی از این نوع کسب و کارها شامل تولیدات کارخانه‌ای، تولید محصولات مصرفی، تولید مواد غذایی، تولید لباس و پوشاک و تولید ماشین‌آلات صنعتی است.

کسب و کار خرده‌فروشی

این نوع کسب و کارها محصولات خود را به مشتریان نهایی (مصرف کننده) می فروشند و درواقع به صورت خرده‌فروشی عمل می‌کنند. مثال‌هایی از این نوع کسب و کارها شامل فروشگاه‌های زنجیره‌ ای، فروشگاه‌های آنلاین و فروشگاه‌های محلی هستند.

کسب و کار اینترنتی (آنلاین)

با رشد فناوری و اینترنت، کسب و کارهای آنلاین و اینترنتی نیز بسیار رایج شده‌اند. این نوع کسب و کارها شامل فروشگاه‌های آنلاین، خدمات وب، تبلیغات آنلاین، بازاریابی دیجیتال، تولید محتوا و نرم‌افزارهای مبتنی بر وب می‌باشند.

کسب و کار اینترنتی

کسب و کار خانگی

این نوع کسب و کارها در محیط خانگی و توسط افرادی که در خانه خود کسب و کاری راه اندازی کرده اند، اداره می‌شوند. مثال‌هایی از کسب و کارهای خانگی شامل طراحی و دوخت لباس، تولید غذاهای خانگی، طراحی و ساخت صنایع دستی و محصولات هنری می‌باشند.

کسب و کار بین‌المللی

در این نوع کسب و کارها، فعالیت‌ آنها در مقیاس بین‌المللی صورت می‌گیرد. شرکت‌های بین‌المللی تجارت جهانی، صادرات و واردات، مشارکت در بازارهای خارجی و تشکیل شراکت‌های بین‌المللی را می‌توان به عنوان مثال‌ها برد.

طرح کسب و کار یا بیزینس پلن چیست؟

طرح کسب و کار یا بیزینس پلن (Business Plan)، یک سند استراتژیک است که برای شرح و برنامه‌ریزی کسب و کار مورد استفاده قرار می گیرد. این سند شامل اهداف، استراتژی‌ها، نحوه تجارت، تحلیل بازار، محصولات و خدمات، مدل تجاری، ساختار سازمانی، تجزیه و تحلیل مالی و سایر جزئیات مرتبط با کسب و کار است. بیزینس پلن در بسیاری از موارد برای رسیدن به موفقیت و رشد پایدار در کسب و کار بسیار اهمیت دارد.

طرح کسب و کار یا بیزینس پلن

ویژگی های کسب و کار

ویژگی‌هایی که برای یک کسب و کار موفق می توان نام برد، شامل موارد زیر می‌شود:

  • منحصر به فرد بودن : کسب و کارهای موفق عموماً باید بتوانند چیزی منحصر به فرد و خاص را به مشتریان خود ارائه دهند. این موضوع می‌تواند به وسیله‌ی برندینگ، نوآوری، کیفیت بالا، بهبود تجربه کاربری و یا سایر عواملی که آن کسب و کار را از رقبا متمایز می‌کند، ایجاد شود.

  • پاسخ به نیاز بازار : یک کسب و کار باید بازار هدف خود را به خوبی شناسایی کرده و به تقاضای آن بازار پاسخ دهد. بررسی و درک نیازها و مشکلات مشتریان، تحلیل بازار و رقبا، و تدوین استراتژی‌های بازاریابی مناسب از موارد حیاتی یک کسب و کار است.

  • سودآوری : کسب و کار باید قادر به مدیریت مالی خود باشد تا سودآور شده و بتواند درآمد مناسبی برای خود فراهم کند. این موضوع می تواند شامل برنامه‌ریزی مالی، کنترل هزینه‌ها، مدیریت جریان نقدی و سایر اصول مالی باشد.

  • نوآوری : استفاده از تکنولوژی به منظور بهبود عملکرد، افزایش بهره‌وری و ارائه خدمات و محصولات بهتر، یک ویژگی مهم برای کسب و کارها محسوب می شود. نوآوری و پیشرفت در کسب و کارها می‌تواند رشد و توسعه آنها را تضمین نماید.

  • دارای تیم مدیریتی کارآمد : یک تیم مدیریت قوی و کارکنان ماهر و با تجربه، نقش حیاتی در موفقیت یک کسب و کار دارند. توانایی رهبری، مهارت‌های مدیریتی، تعاملات کاری مؤثر و توانایی همکاری درون تیمی از موارد مهم در این زمینه است.

منظور از مدل کسب و کار چیست؟

مدل کسب و کار (Business Model) یک نمایش سازماندهی شده از تمامی عناصر کسب و کار است که نشان می‌دهد چگونه یک شرکت ارزش ایجاد می‌کند، محصول یا خدمات خود را به مشتریان عرضه می‌کند، منابع خود را به دست می‌آورد و به بازدهی مالی دست پیدا می‌کند. مدل کسب و کار شامل ارتباط بین مشتریان، ارزش ارائه شده، ساختار هزینه‌ها و منابع درآمد است.

تفاوت مدل کسب و کار با طرح کسب و کار چیست؟

به طور خلاصه، طرح کسب و کار بر روی جزئیات عملیاتی و مالی کسب و کار تمرکز دارد و برای استفاده داخلی در سازمان استفاده می‌شود، در حالی که مدل کسب و کار بر توصیف ساختار کلی و ارزش ایجاد شده توسط کسب و کار تمرکز دارد و برای استفاده خارجی، به‌عنوان یک ابزار استراتژیک، استفاده می‌شود.

طرح کسب وکار مستنداتی را در مورد تاریخچه کسب وکار و دستاوردهای آن تهیه می کند که باید به سرمایه گذار بابت پیش بینی آینده آن کسب وکار داده شود. این در حالی است که مدل کسب و کار،نحوه خلق و ارائه ارزش را نشان می دهد و معمولا در جلسه جذب سرمایه گذار به صورت شفاهی ارائه می شود.


امیدواریم با مطالعه این مقاله با پاسخ سوال کسب و کار چیست رسیده باشید و با اهداف، ویژگی ها، مدل ها و انواع کسب و کار آشنا شده باشید. اگر سوال یا نظری دارید بسیار خوشحال خواهیم شد در بخش دیدگاه ها با ما در میان بگذارید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *