راه‌اندازی یک کسب و کار نه تنها به شما امکان می‌دهد تا به عنوان یک فرد خلاق و کارآفرین، به ارزش های خودتان پی ببرید، بلکه به توسعه اقتصادی و اجتماعی جامعه نیز کمک می‌کند. اما به راستی تعریف کسب و کار چیست و چطور باید برای راه اندازی یک کسب و کار اقدام کنیم؟ آیا با بیزینس پلن یا انواع مدل های کسب وکار آشنایی دارید؟
راه‌اندازی کسب و کارها اهمیت بسیاری در زندگی افراد دارد. برخلاف کارمندی که تحت تاثیر ساعت کاری ثابت، درآمد محدود و وابسته بودن به افراد دیگر قرار می‌گیرد، راه‌اندازی کسب و کار به شما این امکان را می‌دهد که خودتان برنامه‌ریزی کنید، خلاقیت تان را به کار بگیرید و به عنوان صاحب کسب و کار به بهترین خود تبدیل شده و به هدف‌های مالی خود دست پیدا کنید. درواقع با رشد و توسعه کسب و کارتان، می‌توانید درآمد خود را افزایش داده و به ثروت برسید.
اگر شما هم دارای ایده‌های نوآورانه و خلاقانه هستید و میخواهید گامی مهم در راستای دستیابی به آرزوها و اهدافتان بردارید، در این مقاله با ما همراه باشید تا بدانید مفهوم کسب و کار چیست و با اهداف و انواع مدل های یک بیزینس پلن آشنا شوید.
کسب و کار چیست؟
در واقعیت کسب و کار تعریف دقیقی ندارد چرا که ساخته ذهن بشر است و هر شخصی بر اساس تفکر و منطق خود، ممکن است تعاریف مختلفی برای آن به کار برد. اما شاید بهتر باشد ما هم از همان تعریفی که اکثریت مردم درباره کسب وکار قبول دارند و در منابع معتبر هم گفته شده استفاده کنیم. دیکشنری کسب‌وکار لانگمن (Longman Business English Dictionary)، این تعریف را بیان می‌کند:
کسب و کار (Business)، فعالیتی برای امرار معاش یا کسب درآمد از تولید، یا خرید و فروش محصولات (مانند کالاها و خدمات) است.
به زبان ساده تر: کسب و کار، عبارت است از فرایندی که افراد با قدرت خلاقیت و کارآفرینی خود، فرصت‌های تجاری را از طریق راه اندازی شرکت‌های مختلف خلق می‌کنند که علاوه بر ایجاد اشتغال، می توانند خدمات و محصولات متنوعی را به جامعه هدف خود (مشتریان) ارائه دهند.
کسب و کارها نقش بسیار مهمی در توسعه اقتصادی جوامع و کشورها دارند. با ایجاد اشتغال، کسب و کارها به رونق اقتصادی کمک می‌کنند و زمینه ساز توسعه اجتماعی و اقتصادی جامعه هستند. همچنین، از طریق ارائه محصولات و خدمات متنوع، کسب و کارها در بالندگی فرهنگی و استفاده از نقش فناوری در میان مردم نیز سهم بزرگی دارند.
تعریف کسب و کار در کارآفرینی
کسب و کار در حوزه کارآفرینی به فعالیت‌هایی اطلاق می‌شود که به منظور ایجاد و توسعه یک واحد تجاری با هدف ارائه محصولات و خدمات در بازار صورت می‌گیرد. کارآفرینان در فرایند کسب و کار، با شناسایی فرصت‌های بازار، تحلیل رقابت، بررسی نیازها و مشکلات مشتریان، طراحی مدل کسب و کار و برنامه‌ریزی استراتژیک، تلاش می‌کنند تا یک شرکت پایدار و موفق راه‌اندازی کنند. در واقع کارآفرینان به دنبال ارزش‌آفرینی هستند، ایجاد ارزش برای خود، مشتریان، جامعه و سایر ذینفعان.
هدف از کسب و کار چیست؟
اهداف و اولویت‌های هر کسب و کار ممکن است بسته به نوع فعالیت، صنعت، بازار و متغیرهای دیگر متفاوت باشد، اما به طور کلی کسب و کارها تلاش می‌کنند تا با تولید و عرضه محصولات و خدمات، نیازها و خواسته‌های مشتریان خود را برآورده کرده و در عوض به درآمد و سود مناسب برسند.
با توجه به توضیحات گفته شده، هدف از کسب و کار می تواند شامل موارد زیر باشد:
- سودآوری : یکی از اهداف اساسی کسب و کارها، به دست آوردن سود و بازدهی مالی است. سود حاصل از فروش محصولات و خدمات، میزان بازگشت سرمایه را تعیین می‌کند و برای رشد و توسعه کسب و کار لازم و ضروری است.
- رشد و گسترش : هدف بسیاری از کسب و کارها، رشد و گسترش آنها در طول زمان است. این فرایند شامل افزایش حجم فروش، توسعه بازارهای جدید، ایجاد شعب و واحدهای جدید و استفاده از فناوری و محصولات پیشرفته است.
- اشتغالزایی : یکی از اهداف مهم کسب و کارها، ایجاد اشتغال و فراهم نمودن فرصت‌های شغلی برای جامعه است. با استفاده از منابع انسانی، کسب و کارها امکان استفاده از نیروی کار را خواهند داشت و به کاهش بیکاری و بهبود شرایط اقتصادی جامعه کمک می‌کنند.
- ارائه محصولات و خدمات مفید : هدف دیگر کسب و کارها، ارائه محصولات و خدماتی است که نیازها و خواسته‌های مشتریان را برآورده کنند. با ارائه محصولات و خدمات با کیفیت و قابلیت رقابت، کسب و کارها اعتماد مشتریان را جلب کرده و روابط بلندمدت و پایدار با آنها برقرار می‌کنند.
- ایجاد ارزش برای جامعه : کسب و کارها مسئولیت اجتماعی دارند و تلاش می‌کنند تا ارزش‌های اجتماعی را تقویت کنند. به عنوان مثال، از طریق حمایت از کسب و کارهای آسیب دیده، مشارکت در پروژه‌های اجتماعی و خیریه، محافظت از محیط زیست و… ، کسب و کارها می‌توانند به بهبود وضعیت اجتماعی و اقتصادی جامعه کمک کنند.
آشنایی با انواع کسب و کار
کسب و کارها می‌توانند در صنایع و بخش‌های مختلفی فعالیت کنند. در ادامه، شما را انواع کسب و کار آشنا خواهیم کرد :
کسب و کار خدماتی
این نوع کسب و کار شامل ارائه خدمات به مشتریان است. مثال‌هایی از کسب و کارهای خدماتی شامل مشاوره، حسابداری، وکالت، خدمات IT، طراحی و چاپ گرافیکی، خدمات رستوران و هتل می‌باشند.
کسب و کار تولیدی
در این نوع کسب و کارها، محصولات فیزیکی تولید می‌شوند. مثال‌هایی از این نوع کسب و کارها شامل تولیدات کارخانه‌ای، تولید محصولات مصرفی، تولید مواد غذایی، تولید لباس و پوشاک و تولید ماشین‌آلات صنعتی است.
کسب و کار خرده‌فروشی
این نوع کسب و کارها محصولات خود را به مشتریان نهایی (مصرف کننده) می فروشند و درواقع به صورت خرده‌فروشی عمل می‌کنند. مثال‌هایی از این نوع کسب و کارها شامل فروشگاه‌های زنجیره ای، فروشگاه‌های آنلاین و فروشگاه‌های محلی هستند.
کسب و کار اینترنتی (آنلاین)
با رشد فناوری و اینترنت، کسب و کارهای آنلاین و اینترنتی نیز بسیار رایج شده‌اند. این نوع کسب و کارها شامل فروشگاه‌های آنلاین، خدمات وب، تبلیغات آنلاین، بازاریابی دیجیتال، تولید محتوا و نرم‌افزارهای مبتنی بر وب می‌باشند.
کسب و کار خانگی
این نوع کسب و کارها در محیط خانگی و توسط افرادی که در خانه خود کسب و کاری راه اندازی کرده اند، اداره می‌شوند. مثال‌هایی از کسب و کارهای خانگی شامل طراحی و دوخت لباس، تولید غذاهای خانگی، طراحی و ساخت صنایع دستی و محصولات هنری می‌باشند.
کسب و کار بین‌المللی
در این نوع کسب و کارها، فعالیت آنها در مقیاس بین‌المللی صورت می‌گیرد. شرکت‌های بین‌المللی تجارت جهانی، صادرات و واردات، مشارکت در بازارهای خارجی و تشکیل شراکت‌های بین‌المللی را می‌توان به عنوان مثال‌ها برد.
طرح کسب و کار یا بیزینس پلن چیست؟
طرح کسب و کار یا بیزینس پلن (Business Plan)، یک سند استراتژیک است که برای شرح و برنامه‌ریزی کسب و کار مورد استفاده قرار می گیرد. این سند شامل اهداف، استراتژی‌ها، نحوه تجارت، تحلیل بازار، محصولات و خدمات، مدل تجاری، ساختار سازمانی، تجزیه و تحلیل مالی و سایر جزئیات مرتبط با کسب و کار است. بیزینس پلن در بسیاری از موارد برای رسیدن به موفقیت و رشد پایدار در کسب و کار بسیار اهمیت دارد.
ویژگی های کسب و کار
ویژگی‌هایی که برای یک کسب و کار موفق می توان نام برد، شامل موارد زیر می‌شود:
- منحصر به فرد بودن : کسب و کارهای موفق عموماً باید بتوانند چیزی منحصر به فرد و خاص را به مشتریان خود ارائه دهند. این موضوع می‌تواند به وسیله‌ی برندینگ، نوآوری، کیفیت بالا، بهبود تجربه کاربری و یا سایر عواملی که آن کسب و کار را از رقبا متمایز می‌کند، ایجاد شود.
- پاسخ به نیاز بازار : یک کسب و کار باید بازار هدف خود را به خوبی شناسایی کرده و به تقاضای آن بازار پاسخ دهد. بررسی و درک نیازها و مشکلات مشتریان، تحلیل بازار و رقبا، و تدوین استراتژی‌های بازاریابی مناسب از موارد حیاتی یک کسب و کار است.
- سودآوری : کسب و کار باید قادر به مدیریت مالی خود باشد تا سودآور شده و بتواند درآمد مناسبی برای خود فراهم کند. این موضوع می تواند شامل برنامه‌ریزی مالی، کنترل هزینه‌ها، مدیریت جریان نقدی و سایر اصول مالی باشد.
- نوآوری : استفاده از تکنولوژی به منظور بهبود عملکرد، افزایش بهره‌وری و ارائه خدمات و محصولات بهتر، یک ویژگی مهم برای کسب و کارها محسوب می شود. نوآوری و پیشرفت در کسب و کارها می‌تواند رشد و توسعه آنها را تضمین نماید.
- دارای تیم مدیریتی کارآمد : یک تیم مدیریت قوی و کارکنان ماهر و با تجربه، نقش حیاتی در موفقیت یک کسب و کار دارند. توانایی رهبری، مهارت‌های مدیریتی، تعاملات کاری مؤثر و توانایی همکاری درون تیمی از موارد مهم در این زمینه است.
منظور از مدل کسب و کار چیست؟
مدل کسب و کار (Business Model) یک نمایش سازماندهی شده از تمامی عناصر کسب و کار است که نشان می‌دهد چگونه یک شرکت ارزش ایجاد می‌کند، محصول یا خدمات خود را به مشتریان عرضه می‌کند، منابع خود را به دست می‌آورد و به بازدهی مالی دست پیدا می‌کند. مدل کسب و کار شامل ارتباط بین مشتریان، ارزش ارائه شده، ساختار هزینه‌ها و منابع درآمد است.
تفاوت مدل کسب و کار با طرح کسب و کار چیست؟
به طور خلاصه، طرح کسب و کار بر روی جزئیات عملیاتی و مالی کسب و کار تمرکز دارد و برای استفاده داخلی در سازمان استفاده می‌شود، در حالی که مدل کسب و کار بر توصیف ساختار کلی و ارزش ایجاد شده توسط کسب و کار تمرکز دارد و برای استفاده خارجی، به‌عنوان یک ابزار استراتژیک، استفاده می‌شود.
طرح کسب وکار مستنداتی را در مورد تاریخچه کسب وکار و دستاوردهای آن تهیه می کند که باید به سرمایه گذار بابت پیش بینی آینده آن کسب وکار داده شود. این در حالی است که مدل کسب و کار،نحوه خلق و ارائه ارزش را نشان می دهد و معمولا در جلسه جذب سرمایه گذار به صورت شفاهی ارائه می شود.
امیدواریم با مطالعه این مقاله با پاسخ سوال کسب و کار چیست رسیده باشید و با اهداف، ویژگی ها، مدل ها و انواع کسب و کار آشنا شده باشید. اگر سوال یا نظری دارید بسیار خوشحال خواهیم شد در بخش دیدگاه ها با ما در میان بگذارید.
