پورت‌ها نقش بسیار مهمی در ارسال و دریافت اطلاعات دارند. همانطور که در دنیای واقعی درها برای ورود و خروج استفاده می‌شوند، پورت‌ها در دنیای دیجیتال به عنوان مسیرهایی برای انتقال داده‌ها میان دستگاه‌ها و برنامه‌ها عمل می‌کنند. در این مقاله به بررسی انواع پورت‌ها، کاربردهای آن‌ها، و نحوه عملکردشان پرداخته‌ایم تا بتوانیم درک بهتری از این بخش اساسی از شبکه‌های کامپیوتری پیدا کنیم.
پورت چیست؟
پورت مانند در ورودی یک ساختمان است که به دستگاه‌ها یا برنامه‌ها اجازه می‌دهد اطلاعات را ارسال و دریافت کنند. در دنیای کامپیوتر، دو نوع پورت وجود دارد: پورت سخت‌افزاری که درگاه‌های فیزیکی روی دستگاه‌ها هستند (مانند USB یا HDMI) و پورت نرم‌افزاری (شبکه‌ای) که مسیرهای مجازی برای انتقال داده بین برنامه‌ها و سرورها در اینترنت هستند. مثلاً وقتی یک سایت را باز می‌کنید، کامپیوتر شما از پورت 80 یا 443 برای ارتباط با سرور سایت استفاده می‌کند، درست مثل اینکه برای ورود به یک ساختمان از در مخصوص مهمانان یا کارکنان استفاده شود.
انواع پورت‌ها
انواع پورت‌ها: سخت‌افزاری و نرم‌افزاری
پورت‌های سخت‌افزاری شامل USB برای اتصال فلش و موس، HDMI برای انتقال تصویر، Ethernet برای اینترنت کابلی و AUX برای هدفون هستند. در مقابل، پورت‌های نرم‌افزاری (شبکه‌ای) شماره‌های خاصی دارند که هرکدام مخصوص یک سرویس است، مثل پورت 80 برای وب‌سایت‌ها، پورت 443 برای سایت‌های امن، و پورت 22 برای اتصال از راه دور به سرورها (SSH). پورت‌های سخت‌افزاری ارتباط فیزیکی بین دستگاه‌ها را ممکن می‌سازند، در حالی که پورت‌های نرم‌افزاری ارتباط داده‌ها درون شبکه و اینترنت را مدیریت می‌کنند.
شماره پورت‌های معروف و کاربرد آن‌ها
در شبکه‌های کامپیوتری، هر سرویس یا پروتکلی برای ارتباط نیاز به یک پورت خاص دارد. پورت‌ها به دستگاه‌ها و برنامه‌ها کمک می‌کنند تا اطلاعات را به‌طور مؤثر و دقیق ارسال و دریافت کنند. در جدول زیر، برخی از پورت‌های معروف و کاربرد آن‌ها آورده شده است:
| شماره پورت | پروتکل / سرویس | کاربرد |
| 20, 21 | FTP | انتقال فایل بین سرورها و کلاینت‌ها |
| 22 | SSH | ورود امن به سرورها و مدیریت راه دور |
| 23 | Telnet | مدیریت راه دور بدون رمزگذاری (ناامن) |
| 25 | SMTP | ارسال ایمیل |
| 53 | DNS | تبدیل نام دامنه به آدرس IP |
| 80 | HTTP | مرور سایت‌های معمولی (بدون رمزگذاری) |
| 110 | POP3 | دریافت ایمیل روی دستگاه کاربر |
| 143 | IMAP | مدیریت و مشاهده ایمیل‌ها از روی سرور |
| 443 | HTTPS | مرور سایت‌های امن با رمزگذاری SSL/TLS |
| 3389 | RDP | اتصال از راه دور به دسکتاپ ویندوز |
| 3306 | MySQL | ارتباط با پایگاه داده MySQL |
| 5432 | PostgreSQL | ارتباط با پایگاه داده PostgreSQL |
| 27015 | Steam | ارتباط با سرورهای بازی Steam |
| 3074 | Xbox Live | بازی آنلاین در Xbox |
| 500 | VPN (IPSec) | برقراری ارتباط VPN امن |
این جدول به شما کمک می‌کند تا با پورت‌های معروف و کاربرد آن‌ها بیشتر آشنا شوید.
انواع پورت‌ها: نوع استفاده و کاربرد
در دنیای کامپیوتر و شبکه، پورت‌ها بر اساس نوع استفاده و کاربردشان دسته‌بندی می‌شوند. هر پورت برای یک هدف خاص طراحی شده است؛ برخی برای ارتباطات اینترنتی، برخی برای امنیت، برخی برای ارسال ایمیل و برخی برای بازی‌های آنلاین. در جدول زیر، مهم‌ترین دسته‌بندی‌های پورت‌ها همراه با نمونه‌های معروف آن‌ها آورده شده است:
| دسته‌بندی پورت‌ها | کاربرد | نمونه پورت‌ها | مثال‌ها |
|---|---|---|---|
| پورت شبکه | ارتباطات عمومی در شبکه | 21 (FTP)، 3389 (RDP)، 53 (DNS) | ارسال فایل (FTP)، اتصال به کامپیوتر راه دور (RDP) |
| پورت وب | مرور وب و دسترسی به سایت‌ها | 80 (HTTP)، 443 (HTTPS)، 8080 | باز کردن سایت‌های معمولی (HTTP) و سایت‌های امن (HTTPS) |
| پورت امنیتی | ارتباطات رمزگذاری‌شده و امن | 22 (SSH)، 443 (HTTPS)، 500 (VPN) | ورود امن به سرورها (SSH)، ارتباطات VPN |
| پورت ایمیل | ارسال و دریافت ایمیل | 25 (SMTP)، 110 (POP3)، 143 (IMAP) | ارسال ایمیل (SMTP)، دریافت ایمیل در موبایل یا کامپیوتر (IMAP) |
| پورت بازی | ارتباط با سرورهای بازی آنلاین | 3074 (Xbox Live)، 27015 (Steam)، 1935 (Twitch) | بازی آنلاین در Xbox، اجرای بازی‌های Steam، استریم در Twitch |
| پورت دیتابیس | مدیریت و ارتباط با پایگاه داده | 3306 (MySQL)، 1433 (SQL Server)، 5432 (PostgreSQL) | اتصال به پایگاه داده MySQL، اجرای کوئری در SQL Server |
با دانستن این دسته‌بندی‌ها، می‌توان بهتر متوجه شد که هر پورت چه نقشی در شبکه دارد و چگونه باید از آن‌ها در تنظیمات سرورها، فایروال‌ها و ارتباطات اینترنتی استفاده کرد.
انواع پورت‌ها: TCP و UDP
پورت‌ها علاوه بر دسته‌بندی بر اساس کاربرد، به پروتکل TCP و UDP نیز تقسیم می‌شوند. این تقسیم‌بندی بر اساس نحوه ارسال داده‌ها در شبکه است.
پورت‌های TCP: این پورت‌ها برای ارتباطات امن و اتصال‌محور استفاده می‌شوند. در این پروتکل، داده‌ها به صورت مرتب ارسال شده و اطمینان حاصل می‌شود که داده‌ها به مقصد رسیده‌اند. این نوع پورت‌ها برای سرویس‌هایی که نیاز به اطمینان از دریافت داده دارند، مانند وب‌سایت‌ها و ایمیل‌ها، استفاده می‌شود. مثال‌ها: 80 (HTTP)، 443 (HTTPS)، 25 (SMTP).
پورت‌های UDP: این پورت‌ها برای انتقال سریع داده‌ها استفاده می‌شوند و هیچ تضمینی برای دریافت داده‌ها وجود ندارد. به همین دلیل، این پورت‌ها برای سرویس‌هایی که نیاز به سرعت بالا دارند و از دست رفتن داده‌ها مشکلی ایجاد نمی‌کند، مانند بازی‌های آنلاین و پخش ویدئو، مناسب هستند. مثال‌ها: 53 (DNS)، 69 (TFTP)، 161 (SNMP).
چگونه شماره پورت‌های باز و بسته سیستم عامل خودم را پیدا کنم؟
برای پیدا کردن شماره پورت‌های باز و بسته در سیستم عامل خود، بسته به اینکه از ویندوز یا لینوکس استفاده می‌کنید، روش‌های متفاوتی وجود دارد.
پیدا کردن پورت‌های باز در ویندوز
CMD را باز کنید. (برای آشنایی بیشتر با CMD و نحوه باز کردن آن مقاله CMD چیست را مطالعه کنید)
دستور زیر را در خط فرمان اجرا کنید:
netstat -an
این دستور تمام اتصالات شبکه و پورت‌های باز سیستم شما را نمایش می‌دهد.
پیدا کردن پورت‌های باز در لینوکس
ترمینال را باز کنید.
دستور زیر را اجرا کنید:
netstat -tulnاین دستور لیستی از پورت‌های باز TCP و UDP را نمایش می‌دهد.
بررسی فایروال برای پورت‌های باز و بسته
در سیستم‌عامل‌ها، می‌توانید پورت‌ها را از طریق تنظیمات فایروال هم بررسی کنید:
- در ویندوز، می‌توانید فایروال ویندوز را باز کرده و در تنظیمات Advanced Settings قوانین ورودی و خروجی را مشاهده کنید.
- در لینوکس، از ابزارهایی مانند iptables یا ufw برای مشاهده پورت‌های باز و بسته استفاده می‌شود.
تست پورت به چه صورت است؟
تست پورت به فرآیندی گفته می‌شود که از طریق آن می‌توان بررسی کرد که آیا یک پورت خاص بر روی یک سیستم (مانند سرور یا کامپیوتر) باز است یا خیر و آیا برای ارتباطات شبکه‌ای قابل دسترسی است. این تست به ویژه زمانی که نیاز به بررسی اتصال به یک سرویس خاص دارید یا می‌خواهید امنیت سیستم خود را ارزیابی کنید، مفید است. برای تست پورت می‌توان از ابزارهای مختلف استفاده کرد. در ادامه، چند روش معمول برای تست پورت آمده است:
تست پورت با دستور telnet:
در ترمینال یا CMD دستور زیر را اجرا کنید:
telnet [آدرس آی پی یا دامنه] [پورت]اگر پورت باز باشد، ارتباط برقرار می‌شود؛ در غیر این صورت خطا دریافت می‌کنید.
تست پورت با دستور netcat:
در ترمینال یا CMD دستور زیر را اجرا کنید:
nc -zv [آدرس آی پی یا دامنه] [پورت]این ابزار وضعیت پورت را به شما نشان می‌دهد.
تست پورت با ابزارهای آنلاین:
سایت‌هایی مانند YouGetSignal یا ping.eu برای تست پورت به‌صورت آنلاین استفاده می‌شوند. کافی است آدرس و پورت را وارد کرده و وضعیت آن را بررسی کنید.
سوالات متداول
پورت چیست؟
پورت یک نقطه اتصال در سیستم است که برای ارسال و دریافت داده‌ها در شبکه استفاده می‌شود.
انواع پورت‌ها چه تفاوت‌هایی دارند؟
پورت‌ها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: پورت‌های سخت‌افزاری (برای اتصال فیزیکی مانند USB یا HDMI) و پورت‌های نرم‌افزاری (برای ارتباطات شبکه‌ای مانند HTTP یا FTP).
پورت فورواردینگ چیست؟
پورت فورواردینگ فرآیند هدایت ترافیک ورودی از یک پورت خاص به دستگاه مقصد در شبکه داخلی است.
اسکن پورت چیست؟
اسکن پورت به شناسایی پورت‌های باز و بسته یک سیستم یا سرور برای بررسی امنیت و اتصالات شبکه گفته می‌شود.
محدوده پورت‌ها چقدر است؟
محدوده پورت‌ها از 0 تا 65535 است .
پورت TCP و UDP چه تفاوتی دارند؟
TCP یک پروتکل اتصال‌محور با اطمینان از صحت داده‌ها است، در حالی که UDP پروتکلی بدون اتصال است که سرعت بیشتری دارد اما تضمینی برای صحت داده‌ها ندارد.
چگونه می‌توانم پورت‌های بسته را باز کنم؟
با استفاده از تنظیمات فایروال یا پورت فورواردینگ در روتر می‌توانید پورت‌ها را باز کنید.
منبع: [blog.netwrix.com]
