Telnet چیست؟ آموزش کامل و نکاتی که باید بدانید

Telnet یکی از قدیمی‌ترین پروتکل‌های شبکه است که برای برقراری ارتباط متنی با سرورهای راه دور استفاده می‌شود. این پروتکل که در دهه ۱۹۷۰ میلادی توسعه یافت، امکان اجرای دستورات و بررسی سرویس‌های شبکه‌ای را از طریق خط فرمان فراهم می‌کند. اگرچه امروزه ابزارهای امن‌تری مانند SSH جایگزین Telnet شده‌اند، اما این پروتکل همچنان در عیب‌یابی و تست‌های شبکه، به‌ویژه در محیط‌های هاستینگ، کاربرد دارد.

مدیران سرور و هاستینگ‌ها از دستور Telnet برای تست پورت‌ها، بررسی اتصال به سرویس‌هایی مانند SMTP و دیباگ مشکلات شبکه استفاده می‌کنند. با این حال، به دلیل نبود رمزنگاری، استفاده از آن در محیط‌های حساس توصیه نمی‌شود. در این مقاله با مفهوم، کاربردها، مزایا و ریسک‌های Telnet آشنا می‌شوید.

Telnet چیست؟

تلنت (Telnet)، که مخفف Teletype Network است، یک پروتکل شبکه‌ای است که امکان ارتباط دوطرفه مبتنی بر TCP/IP را فراهم می‌کند. با تلنت، کاربران می‌توانند از راه دور به سیستم‌عامل‌ها و برنامه‌ها وارد شوند و آن‌ها را مدیریت کنند، بدون اینکه نیازی به تعاملات گرافیکی باشد. این پروتکل در ابتدا برای شبکه‌های محلی (LAN) طراحی شده بود، اما حالا روی اینترنت هم استفاده می‌شود و راهی ساده برای اجرای دستورات از راه دور ارائه می‌دهد. اگرچه پروتکل‌های امن‌تری مثل SSH جای تلنت را در بسیاری از کاربردها گرفته‌اند، اما تلنت هنوز در موقعیت‌های خاصی که سازگاری یا سبکی اولویت دارد، ارزشمند است.

برای مدیران سیستم و توسعه‌دهندگان، آشنایی با تلنت و نحوه استفاده از آن در سیستم‌های مدرن مثل ویندوز 11 یک مهارت کلیدی است.

کاربرد پروتکل telnet چیست؟

Telnet به دلیل سادگی و انعطاف‌پذیری، همچنان در برخی سناریوهای خاص شبکه‌ای و هاستینگ استفاده می‌شود. در ادامه به چند کاربرد اصلی آن اشاره می‌کنیم:

اتصال به پورت‌ها و سرویس‌ها

Telnet به کاربران اجازه می‌دهد به پورت‌های خاص یک سرور متصل شوند. برای مثال، در هاستینگ، می‌توانید از Telnet برای اتصال به پورت 25 (SMTP) یا پورت 80 (HTTP) استفاده کنید.

مثال: فرض کنید ایمیل‌های ارسالی از سرور هاستینگ شما به مقصد نمی‌رسند. با استفاده از دستور telnet mail.domain.com 25 می‌توانید بررسی کنید که آیا سرور SMTP پاسخ می‌دهد یا خیر.

عیب‌یابی اتصال ایمیل (SMTP, POP, IMAP)

Telnet برای تست سرویس‌های ایمیل مانند SMTP (پورت 25)، POP3 (پورت 110) و IMAP (پورت 143) بسیار مفید است. با اتصال به این پورت‌ها، می‌توانید پاسخ سرور را بررسی کرده و مشکلات احتمالی را شناسایی کنید.

تست سرور دیتابیس یا وب‌سرور از راه دور

Telnet برای بررسی دسترسی به سرورهای دیتابیس (مانند MySQL در پورت 3306) یا وب‌سرورها (مانند Apache در پورت 80) استفاده می‌شود.

مثال: اگر وب‌سایت شما بارگذاری نمی‌شود، با دستور telnet domain.com 80 می‌توانید بررسی کنید که آیا پورت HTTP باز است یا توسط فایروال مسدود شده است.

اسکریپت‌نویسی و اتوماسیون سبک

Telnet در اسکریپت‌های ساده برای خودکارسازی تست‌های شبکه‌ای استفاده می‌شود. برای مثال، می‌توانید اسکریپتی بنویسید که به‌صورت دوره‌ای پورت خاصی را بررسی کند.

مثال: در یک سرور هاستینگ، اسکریپتی می‌تواند با Telnet پورت 21 (FTP) را بررسی کند و در صورت بسته بودن پورت، اعلان ارسال کند.

Telnet برای تست پورت‌ها کاربرد دارد، اما برای بررسی اولیه اتصال می‌توانید از دستور ping یا دستور tracert نیز استفاده کنید.

نحوه استفاده از Telnet در ویندوز و لینوکس

فعال‌سازی دستور Telnet در ویندوز 10 یا 11

دستور Telnet به‌صورت پیش‌فرض در ویندوز غیرفعال است. برای فعال‌سازی فعال‌سازی Telnet در ویندوز 10 یا 11 بصورت زیر اقدام کنید:

به Control Panel بروید و روی Programs کلیک کنید.

گزینه Turn Windows features on or off را انتخاب کنید.

در پنجره بازشده، تیک Telnet Client را بزنید و OK را کلیک کنید.

فعال‌سازی Telnet در ویندوز سرور 2022

برای نصب کلاینت تلنت در ویندوز سرور ۲۰۲۲، مراحل زیر را با استفاده از Server Manager دنبال کنید:

با یک حساب کاربری با دسترسی ادمین وارد ویندوز سرور ۲۰۲۲ شوید.

از منوی استارت، برنامه Server Manager را باز کنید.

در گوشه بالا سمت راست، روی منوی Manage کلیک کنید و گزینه Add Roles and Features را انتخاب کنید.

در پنجره Add Roles and Features Wizard، در صفحه Before you begin روی Next کلیک کنید.

در صفحه Select installation type، دوباره روی Next کلیک کنید.

در صفحه Select destination server، مطمئن شوید که سرور محلی شما در لیست سرورها انتخاب شده است و سپس روی Next کلیک کنید.

در صفحه Select server roles، روی Next کلیک کنید.

در صفحه Select features، در لیست ویژگی‌های موجود به پایین اسکرول کنید، گزینه Telnet Client را تیک بزنید و روی Next کلیک کنید.

در صفحه Confirm installation selections، روی Install کلیک کنید.

پس از اتمام نصب، پنجره Add Roles and Features Wizard را ببندید.

نصب Telnet در لینوکس

در توزیع‌های مبتنی بر Debian (مانند Ubuntu) دستورات زیر را در خط فرمان اجرا کنید:

apt update

apt install telnet

در توزیع‌های مبتنی بر CentOS دستور زیر را در خط فرمان اجرا کنید:

yum install telnet

آموزش اجرای دستور Telnet

سینتکس دستور Telnet برای تست دسترسی‌پذیری پورت‌ها به‌صورت زیر است:

telnet <address> <port_number>

این دستور هم آدرس‌های نمادین (symbolic) و هم آدرس‌های عددی (IP) را می‌پذیرد. برای مثال:

telnet towel.blinkenlights.nl 80

یا

telnet 127.0.0.1 80

پس از اجرای دستور، یکی از سه حالت زیر رخ می‌دهد:

خطا در اتصال: اگر پورت در دسترس نباشد، پیامی مانند زیر نمایش داده می‌شود:

 C:\Users\appso>telnet 127.0.0.1 80

Connecting To 127.0.0.1...Could not open connection to the host, on port 80: Connect failed

صفحه خالی: اگر پورت در دسترس باشد، دستور به یک صفحه خالی هدایت می‌شود که نشان‌دهنده باز بودن پورت است.

اتصال موفق: اگر پورت باز باشد، پیام میزبان نمایش داده می‌شود و اتصال Telnet برقرار می‌گردد.

Telnet چه تفاوتی با SSH دارد؟

Telnet و SSH هر دو برای دسترسی به سرورهای راه دور استفاده می‌شوند، اما تفاوت‌های اساسی دارند:

مزایای Telnet:

• ساده و سبک
• مناسب برای تست سریع پورت‌ها

معایب Telnet:

• نبود رمزنگاری
• آسیب‌پذیری در برابر شنود

مزایای SSH:

• امنیت بالا
• پشتیبانی از انتقال فایل و تونلینگ

معایب SSH:

• پیچیدگی بیشتر نسبت به Telnet

آیا Telnet هنوز امن است؟

Telnet هیچ‌گونه رمزنگاری ارائه نمی‌دهد و داده‌ها (از جمله نام کاربری و رمز عبور) به‌صورت متنی ساده منتقل می‌شوند. این موضوع Telnet را در برابر حملات شنود (مانند Man-in-the-Middle) آسیب‌پذیر می‌کند. اما Telnet  هنوز در محیط‌های ایزوله و تست (مانند شبکه‌های داخلی یا VMها) برای عیب‌یابی سریع استفاده می‌شود. برای مثال، تست باز بودن پورت 25 برای SMTP در یک سرور محلی.

جایگزین‌های Telnet چیست؟

به دلیل مشکلات امنیتی، ابزارهای جایگزین Telnet توصیه می‌شوند:

SSH

SSH برای دسترسی امن به سرورها استفاده می‌شود. این پروتکل داده‌ها را رمزنگاری کرده و از پورت 22 استفاده می‌کند.

Netcat

Netcat (یا nc) ابزاری قدرتمند برای تست پورت‌ها و ارسال داده‌های خام است. برخلاف Telnet، قابلیت‌های پیشرفته‌تری دارد.

Curl برای HTTP

برای تست وب‌سرورها، ابزار curl می‌تواند درخواست‌های HTTP را ارسال و پاسخ‌ها را بررسی کند.

ابزارهای گرافیکی

ابزارهایی مانند PuTTY یا MobaXterm رابط کاربری گرافیکی برای تست اتصال فراهم می‌کنند.

ابزارهای مکمل Telnet

برای عیب‌یابی شبکه، Telnet به تنهایی کافی نیست و معمولاً همراه با ابزارهای دیگر استفاده می‌شود:

• Ping: برای بررسی اولیه اتصال به سرور.
• Tracert (Traceroute): مسیر بسته‌های شبکه تا سرور مقصد را نشان می‌دهد و برای شناسایی نقاط کندی یا قطع مسیر کاربرد دارد.
• CMD: محیط خط فرمان ویندوز که اجرای دستورات Telnet، ping و tracert را ممکن می‌سازد.

برای مطالعه دقیق‌تر می‌توانید به مقالات مرتبطزیر مراجعه کنید.

• پینگ گرفتن در ویندوز | آموزش پینگ در بازی،سرور و سایت
• دستور Tracert: چطور مشکلات کندی و قطعی اینترنت را پیدا کنیم؟
• CMD چیست و چرا باید از آن استفاده کنیم؟

نتیجه‌گیری 

Telnet ابزاری ساده و کاربردی برای عیب‌یابی شبکه و تست پورت‌ها در محیط‌های هاستینگ است. با این حال، به دلیل نبود رمزنگاری، استفاده از آن در محیط‌های حساس توصیه نمی‌شود. برای مدیریت امن سرورها، SSH جایگزین بهتری است. اگر نیاز به تست سریع پورت‌ها یا دیباگ سرویس‌های ایمیل دارید، Telnet همچنان می‌تواند مفید باشد، اما همیشه در محیط‌های کنترل‌شده از آن استفاده کنید. 

منبع: [rfc-editor.org]

سوالات متداول

Telnet برای چیست؟

Telnet برای برقراری ارتباط متنی با سرورهای راه دور و تست پورت‌ها و سرویس‌ها استفاده می‌شود.

آیا Telnet هنوز استفاده می‌شود؟

بله، اما بیشتر در عیب‌یابی و تست‌های شبکه در محیط‌های کنترل‌شده.

چطور بفهمیم پورت باز است؟

با دستور telnet host port می‌توانید بررسی کنید که آیا پورت موردنظر باز است یا خیر.

Telnet امن‌تر است یا SSH؟

SSH به دلیل رمزنگاری قوی، بسیار امن‌تر از Telnet است.

دستور Telnet چیست؟

دستور Telnet به‌صورت telnet [host] [port] اجرا می‌شود.

Telnet در ویندوز 11 چطور فعال می‌شود؟

از Control Panel یا دستور dism /online /Enable-Feature /FeatureName:TelnetClient استفاده کنید.